Pedagogika zabawy

Pedagogika zabawy jest jedną z metod stosowanych w edukacji przedszkolnej.

Jest metodą, stosowaną także w Przedszkolu Beniaminek

„Powiedz mi, a zapomnę,
Pokaż mi, a zapamiętam,
Pozwól mi wziąć udział, a zrozumiem”
Konfucjusz

Główne inspiracje teoretyczne pedagogika zabawy czerpie z psychologii humanistycznej. Ideą przewodnią jest wiara w człowieka i jego potencjalne możliwości. 

Zabawa była znana człowiekowi od samego początku jego istnienia. Pedagodzy opracowali wiele definicji terminu „zabawa”. Niektórzy określają ją jako specjalną, naturalną, wrodzoną metodę uczenia się człowieka.

Najczęściej odnosi się do każdej czynności, którą człowiek podejmuje dobrowolnie, bez przymusu z zewnątrz, dla własnej przyjemności.

Cechy zabawy
1. Radość z wykonywanych czynności.
2. Dobrowolność uczestnictwa.
3. Przyswajanie nowych informacji i poznanie nowych wartości.
4. KREATYWNOŚĆ.
5. Umiejętność tworzenia świata fikcji.

Aby zabawa i praca (nauka) mogły wspólnie zaistnieć, należy wziąć pod uwagę następujące zasady:

– zasada dobrowolności uczestnictwa w zabawie (dzieci mają czuć, że to od nich samych zależy podjęcie decyzji o uczestnictwie w zabawie)

– zasada uwzględniania wszystkich poziomów komunikowania się (należy wziąć pod uwagę zarówno komunikowanie niewerbalne i werbalne)

– zasada uznawania przeżyć jako wartości (wskazuje na to, że każdy ma prawo różnorodnych emocji)

– zasada różnorodności środków wyrazu (oddziaływanie na zmysły – wzrok, słuch, węch, dotyk, smak) stosowanie różnych środków ekspresji – muzyka, taniec, teatr, poezja, literatura dziecięca, gotowanie i wiele innych)

– zasada współpracy (unikać działań zawierających elementy rywalizacji, porównania i oceniania)

– zasada „tu i teraz” (należy dostosować metody, ich charakter i tempo do aktualnej kondycji uczestników).

Stosując takie zasady pedagogiki zabawy, będą realizowane założenia aktywnej współpracy miedzy dziećmi i nauczycielami.

Zabawa jest zawsze podłożem, na którym prowadzone są różnorodne działania.

Wszystkie te zasady wzmacniają relacje w grupie, uczą wyrażania uczuć, budują zaufanie do prowadzącego i całej grupy.

FUNKCJE ZABAWY:

1. funkcja kształcąca – polega na tym , iż dziecko w zabawie kształci swoje zmysły wzbogaca wiedzę o świecie , poznaje samego siebie , rozwija język i umiejętność komunikowania się , uczy poznawać swoje możliwości i dokonywać samooceny;

2. funkcja wychowawcza – zabawa rozbudza u dziecka określony stosunek do otoczenia  społecznego , poznaje normy społeczne i reguły postępowania , uczy się rzetelności i uczciwości ;

3. funkcja terapeutyczna – dziecko podczas zabawy uwalnia się od napięć i emocji , uczy się różnych sposobów wyrażania swoich uczuć oraz rozwiązywania swoich problemów ;

4. funkcja projekcyjna – dziecko w zabawie wchodzi w różne sytuacje, wykonuje różne zadania, pełni różne role i dzięki temu ujawnia swoje właściwości. Natomiast wychowawca  może odkryć i lepiej poznać mocne i słabe strony wychowanka.

Małe dziecko otoczone jest rzeczywistością przerastającą jego zdolności rozumienia. Często, nie zdając sobie z tego sprawy, poprzez zabawę poznaje to, co jest dla niego niedostępne. Nie posiadając skomplikowanych środków technicznych, za pomocą prostych przedmiotów codziennego użytku, przenosi się w świat fantazji. Im większa wyobraźnia dziecka, tym mniejszy arsenał środków jest mu potrzebny. I choć z pozoru jest to zabawa „ sama w sobie „ to jej ślady są praźródłem doświadczeń życiowych, mających istotny wpływ na późniejszy emocjonalny stosunek  do świata i ludzi.

Dobrze przygotowane i przeprowadzone zabawy:

– są zaplanowane i celowe;
– są ukierunkowane na potrzeby uczestników;
– odbywają się w atmosferze bezpieczeństwa, akceptacji i przyjaźni;
– są nastawione na wspólne działanie, a nie na rywalizację, na dawanie radości z wyników grupy, a nie z przegranej innych uczestników;
– są twórcze, a nie odtwórcze, pobudzają twórczą aktywność dziecka
– dopuszczają zmiany, odrzucając sztywne reguły,
– poszerzają horyzonty myślenia.

Pedagogika zabawy wybiera z repertuaru zabaw tylko te, które nie stwarzają napięcia powodowanego nadmierną rywalizacją i nie ośmieszają ich uczestników. 

Dzięki nim:
1. następuje pełna integracja grupy,
2. brak niezdrowej rywalizacji,
3. stosujemy swobodne wypowiedzi bez obawy przed ośmieszeniem lub ocenianiem,
4. stajemy się bardziej twórczy, aktywni, komunikatywni,
5. następuje pełny rozwój percepcji słuchowej, wzrokowej oraz ruchowej,
6. osiągamy wysoki poziom tolerancji, akceptacji siebie i innych,
7. pogłębia się integracja pomiędzy dziećmi  i nauczycielem.

Pedagogika zabawy nie jest dyscypliną naukową lecz symboliczną nazwą metodycznych poszukiwań ułatwiających pracę z grupą, proces uczenia. Proponuje ona działania dające członkom grupy możliwość rozwoju w atmosferze zaufania i wzajemnej akceptacji.